Chưa xong...

"Sống một phút cũng là đã sống
Sống nghìn năm cũng chỉ một đời"

Mấy ngày này lòng ta cứ ngâm nga hai câu thơ ấy, vốn nghe từ một vở cải lương tuồng cổ chẳng nhớ nổi tên...khiến ta không khỏi ngẫm nghĩ về nhân thế...
Người đi rồi chẳng biết phương nào, kẻ ở lại lòng thầm lệ rơi vì chẳng tránh khỏi tiếc thương... Nhưng thôi, cuộc sống là vậy, tất cả vẫn phải tiếp tục...

Ta nhớ quẻ cuối cùng, quẻ thứ 64 trong Kinh Dịch. Hỏa Thủy Vị Tế.

Vị nghĩa là gì ? Nghĩa là Chưa.
Tế là sao ? Là Xong.
Vị Tế là Chưa Xong.
Quẻ cuối cùng của Kinh Dịch thế mà lại có tên là "Chưa Xong".
Chưa xong nghĩa là Vẫn còn. Còn gì vậy ? Chính là còn sự Bắt Đầu.
Như cái chết vậy, kết thúc cũng có nghĩa là chưa xong, nghĩa là bắt đầu lại một chu kỳ mới. Người chết rồi chẳng phải là tận diệt. Chết không có nghĩa là hết. Chết chỉ là sự kết thúc để mở ra sự bắt đầu.
Người đời Sanh xong rồi Lão đi; Lão rồi thì tới Bệnh; Bệnh rồi lại Tử. Tử rồi lại Sanh, Lão, Bệnh, Tử rồi lại Sanh...Tử...Vĩnh viễn kiếp kiếp lai sinh...
Thoán từ (Dịch) nói: "Vị tế: Hanh. Tiểu hồ ngật tế, nhu kì vĩ, vô du lợi." Nghĩa là "Chưa xong : Tốt. Con cáo nhỏ chuẩn bị qua sông mà đã ướt cái đuôi; không qua được; nếu qua thì không có gì lợi cả.
Điều ấy ví như người con hiếu thảo chuẩn bị đường dài, nào là định mua thuốc men tốt, rồi máy móc chữa bệnh hay, rồi mời thầy thuốc tới...để chăm sóc mẹ già. Thế nhưng đương lúc ấy mẹ đột ngột qua đời. Nhiều dự định hãy còn dang dở, "chưa qua sông"...

Tuy nhiên việc "không qua được" vậy không có nghĩa là bất lợi mà trái lại đó là điều tốt.

Vì sao ?
Vì đời chẳng thể trọn vẹn vậy.
Khi thành công là khi chưa hoàn hảo. Sự trọn vẹn chỉ đến khi chưa hoàn mỹ. Sự dang dở là để lòng người thấm thía, chiêm nghiệm, rút ra cho mình những chân lý để sống tốt hơn... "Chưa xong" để mà có sự bắt đầu vậy.

Có khi thà sống một phút vui mà "chưa qua sông" vẫn còn hơn sống nghìn năm khổ công đi tìm trọn vẹn chăng ?

-dongquangus-